پـسـکوه پیرزهی

فهرست آثار ملی استان سیستان و بلوچستان

*****منبع:پیام بلوچ****

جهت دانلود لطفا کلیک کنید

 شناخت قبایل مکران

تحقیق ترجمه و تالیف : بلوچ وبلاگ

بلوچستان به سبب موقعیت خاص جغرافیایی و وجود

موانع طبیعی که بین بلوچستان و نواحی اطراف ان وجود دارد

ازقبیل کویر ها و بیابان لوت در غرب و شمال غرب بلوچستان و

وجود مناطق صحرایی جنوب قندهار و در پس این صحراها

خشک وبی آب وعلف سلسله کوههای مرتفع و خشک همواره

چون سد هایی مستحکم بوده اند که قوای هر نیروی مهاجمی

را به تحلیل می برد و در تنگه ها و گذرگاههای کوهستانی داخل

بلوچستان فرصت قلع و قمع هر لشکری را به مدافعان میداد .

این شرایط خاص سبب شده بود تا این منطقه همواره بعنوان

پناهگاهی امن برای آوارگان و فراریان از دست حکام درآید .

روستای داروکان با آب و هوای معتدل، مناظری زیبا و جاذبه های تفریحی

و گردشگری کم نظیر در منطقه، بهشتی کوچک در شهرستان گرم نیکشهر است.

چشمه ها، آبشارها، نخلستانهای تنومند، آب جاری رودخانه ها در تمام

فصل های سال و وجود باغات میوه های گرمسیری و سردسیری در

حاشیه رودخانه تصویری زیبا از چشم اندازهای طبیعی در منطقه

ترسیم کرده است. 

به نقل از وبلاگ نیکشهر  

به گزارش خبرنگار ایرنا، وجود مناظر طبیعی و دیدنی، این روستا را به یکی

از مناطق مهم تفریحی و گردشگری نیکشهر تبدیل کرده است.

داروکان با هزارو 500 نفر جمعیت در 32 کیلومتری شمال این شهرستان

واقع شده است.

چشمه ها، آبشارها، نخلستانهای تنومند، آب جاری رودخانه ها در تمام

فصل های سال و وجود باغات میوه های گرمسیری و سردسیری در

حاشیه رودخانه تصویری زیبا از چشم اندازهای طبیعی در منطقه ترسیم کرده است.

رودخانه پر آب داروکان که از ارتفاعات کوهای چانف و برشک سرچشمه

می گیرد پس از سیرآب کردن زمینهای کشاورزی حاشیه این روستا و نیکشهر به دریای عمان می ریزد.

ساخت پلکانی منازل مسکونی اهالی روستا جلوه خاصی به چهره

داروکان بخشیده است.

نیکشهر از گرمترین مناطق سیستان و بلوچستان است اما هوای

خنک و دلپذیر این روستا مجالی برای تفریح، گردش و گریز از تابستانهای

بسیار گرم نیکشهر است.

گردشگران با مراجعه به این روستا و آبتنی در استخرهای طبیعی و گردش

در باغات از هوای خنک و دلپذیر داروکان لذت می برند.

به گزارش خبرنگار ایرنا چشمه ها و آبشارهای روستای داروکان با توجه به

راه دسترسی مناسبی که دارند می توانند به یکی از مناطق اکوتوریستی

سیستان و بلوچستان تبدیل شود.

شهرستان نیکشهر در 500کیلومتری جنوب زاهدان مرکز استان

سیستان و بلوچستان واقع شده است.

دهکده صیادی تیس در ضلع شرقی و در محدوده منطقه آزاد،

در فاصله 9 کیلومتری شمال شهر چابهار قرار گرفته است.

قدمت آن به 2500 سال قبل می‌رسد و در کتاب‌های فتوحات

اسکندر مقدونی به عنوان «تیز» مشهور بوده و به مرور زمان به تیس تبدیل شده است.

روستای تیس

تیس قبلاً بندر تجاری فعالی بوده که به وسیله مغول‌ها ویران شده است.

در دهکده تیس هنوز هم بعضی از آثار ویرانی‌ها برجای مانده است.

این روستا پس از چابهار و کنارک، پرجمعیت‌ترین و آبادترین منطقه نوار ساحلی بلوچستان

محسوب می‌شود.

توضیحات بیشتر در ادامه مطلب

قلعه پرتقالی‌ها

این بنای تاریخی قبل از پاسگاه انتظامی، روبروی جاده تیس،

بر روی تپه‌ای در 9 کیلومتری چابهار قرار دارد و مشرف بر خلیج چابهار،

روستا و بندر صیادی تیس است. این قلعه دارای حصاربند قلعه و دو برج است

که در محوطه‌ای به طول 54 و عرض 26 متر ساخته شده است. در ورودی آن

که در حال حاضر قسمتی از سردر و طاق‌های جانبی‌اش باقی مانده،

دارای هشتی وسیعی است که در قسمت شمال شرق قلعه قرار دارد.

این قلعه یکی از مستحکم‌ترین قلعه‌های بلوچستان است و در جوار آن، کوهی موسوم به

«فیل‌بند» واقع شده است.

امامزاده سید غلام رسول

در حاشیه شرقی چابهار، بعد از میدان شیلات‌، بنای گنبددار سفید

رنگی با قامتی بلند به سبک معماری هندی جلب‌نظر می‌کند، که

قدمت آن به دوران تیموری می‌رسد. این بنا، مدفن یکی از سادات

به نام سید غلام رسول است.

تالاب لیپار

بعد از روستای رمین در 15 کیلومتری چابهار، در مسیر جاده ساحلی

چابهار ـ گواتر، تنگه‌ای صخره‌ای مشرف به دره‌ای سرسبز و زیبا قرار دارد

که از بالای آن روستای لیپار در میان سبزه‌زارها پیداست. در میان

دو کوه که فاصله چندانی با هم ندارند، آب‌بندی ایجاد شده که آبهای

سرگردان اطراف را در خود جمع کرده و به آبگیری به طول 14 کیلومتر تبدیل شده است.

در این آبگیر انواع بوته‌ها و درخچه‌های «گز» و «چش» با

چشم‌اندازی زیبا، منطقه‌ای بکر که اکوسیستمی خاص را به

وجود آورده است. پرندگانی چون چنگر، فلامینگو، کشیم،

حواصیل‌های سفید و خاکستری، طاووسکن، باقرقره، تیهو،

جیرفتی، عقاب دشتی، خوتکا و دلینجه زیبایی زایدالوصفی

در منطقه به وجود آورده‌اند.

ساحل صخره‌ای

در کناره‌های دریای‌عمان و در قسمت جنوبی شهرستان چابهار،‌

صخره‌های بزرگی در اثر پیشروی آب دریا و فرسایش سنگ‌های

رسوبی به وجود آمده که چشم‌انداز زیبایی را تشکیل داده است.

این بخش از سواحل را به خصوص در هنگام غروب آفتاب می‌توان به

عنوان یکی از دیدنی‌ترین سواحل جنوبی ایران نام برد، زیرا با

دیواره‌های صخره‌ای و مناظر دلنشین مانند آکواریومی طبیعی با

انواع ماهی‌ها و زمین هموار،‌ بینندگان را به شگفتی و تحسین وا می‌دارد.

آلاچیق‌های ساحلی تیس

این آلاچیق‌ها در پلاژ کنار ساحل خلیج چابهار، در مسیر جاده کنارک ـ‌ چابهار است

و در 9 کیلومتری چابهار واقع شده‌اند و به وسیله جاده ساحلی آسفالته

به جاده اصلی متصل می‌شود. این مکان، تفریحگاهی با چشم‌انداز

مناسب برای گردشگران محسوب می‌شود و با غذاخوری و چایخانه

آماده پذیرایی از مسافران است.

گل افشان

در شمال غرب چابهار و در 20کیلومتری روستای کهیر در دشت

وسیعی به همین نام که در مسیر جاده تنگ ـ‌ گانگ واقع شده است،

پدیده?‌ طبیعی گل‌فشان وجود دارد که نام محلی آن «بولوبولو» است.

این پدیده با پرتاب گل و همراه با متساعد شدن گاز از اعماق زمین،

نظر هر بیننده‌ای را به خود جلب می‌کند. این گل‌فشان در سالیان متمادی

با پرتاب گل به اطراف خود، تپه‌ای بوجود آورده است که هیچ‌گونه‌ای

از گیاهان در آن رشد و نمو نمی‌کند.

تمساح پوزه کوتاه

تمساح (کروکودیل) پوزه کوتاه، برجسته‌ترین موجود حیات‌وحش منطقه

آزاد چابهار است که به طور طبیعی در این منطقه زندگی می‌کند.

زیستگاه اصلی این تمساح که به نام محلی، «گاندو» خوانده می‌شود،

حدود 380 هزار هکتار مساحت دارد که بخشی از آن در چابهار و بخش

دیگری نیز در شهرستان ایرانشهر قرار دارد.

هم اکنون طرحی به نام گاندو در این مناطق در دست اجرا است تا برای

نخستین بار در کشور، تمساح پوزه کوتاه،‌ حفظ و تکثیر شود. این نوع

تمساح از نادرترین انواع تمساح در جهان است که در رودخانه‌های

سرباز و باهوکلات زندگی می‌کند.

بیشتر این تمساح‌ها در برکه‌های میان راسک و باهوکلات و باتلاق‌های

دالگان و کلانی متمرکز هستند و تنها تمساح ایران است که دارای

ارزش ملی و بین‌المللی است. طول این جانور تا 4 متر می‌رسد و در

حدود نیمی از کل بدن آن را دم قوی این حیوان تشکیل می‌دهد.

ناکو، ترو: پیر ، کهنه و عقب مانده


دائی، عمو و خاله: مدرن و پیشرفته!؟


آخ که دلم ریخت چون برادرزاده ام مرا "ناکو" صدا کرد! نمیدانم مگر پیر شده ام

که بالاچ جان مرا ناکوخطاب کرد؟ . مثل اینکه واقعا پیر شده ام. نه اینجوری نیست!

این بچه ها هنوز متوجه نیستند که من پیر نیستم. آخه قربونتون برم

بالاچ جان عزیز دلم، مرا "ناکو" نگو- به من "عمو" بگو. مثل اینکه

دیگر دارد بدتر میشود چون خواهرزاده کوچکم مرا "کاکا"صدا میزند هانی

جان من دائی ات هستم. نمیخواهم ار این به بعد به من ناکو بگوئی ها...

من البته تنها نیستم شنیدم که طفلکی خواهر کوچکم را هم "ترو" صدا کردند.

آخه فدای اون چشاتون برم مگه عمه ناز نازی شما و خاله مهربونتون پیر شده

که او را "ترو" صدا می زنید. طفلکی فکرمیکنه که پیرزن شده و ناراحت میشه.

به من قول بدهید که از این به بعد مثل بچه های خوب کلمات خوبی

چون عمو و خاله و دائی و داداش و آبجی به کار ببرید. آفرین به شما...

خوانندگان عزیز بلوچی نام و نشان- حتما شما هم موضوعاتی نظیر این را

شنیده اید. البته در این میان من نوعی مقصر نیستم. فقط می خواهم

به این امر بیندیشید که چرا اینگونه است. مگر نه این است که ناکو همان

عمو و دائی است و ترو همان خاله و عمه. چه اشکالی دارد که

کما فی السابق مثل بزرگترهایمان کلمات و عبارات زبان شیرین بلوچی

را به کار ببریم؟ آیا حیف نیست که عبارات پارسی و اردو عربی و

انگلیسی را جایگزین عبارات، نامها و اصطلاحات زبان مادری مان کنیم؟

دوستان و برادران و خواهران عزیزم- من نمیگویم که بلوچی از دیگر

زبانها بهتر و بالاتر است، اما بایستی این اعتماد به نفس را داشته باشیم

که خودمان را از مردم و زبانهای دیگر کمتر ندانیم. در عین حال،

نبایستی نسبت به فراگیری زبانهای دیگر همچون فارسی و اردو و

عربی و انگلیسی و دیگر زبانها تعصب داشته باشیم. البته لازم است

که آن زبانها را یاد بگیریم. اگر کلمات تکنیکی خاصی در بلوچی

نداشته باشیم حتما و بدون تعصب از آن زبانها عاریه بگیریم.

اما از زمانیکه بلوچ و بلوچی بوده است ما همیشه "ناکو" و "ترو"

و "برات/ براس" داشته ایم و وظیفه ماست که بدون تعصب از این

کلمات و نسبتها استفاده کنیم و به فرزندانمان خاطرنشان سازیم

که این نسبتها و عبارات نغز و شیرین بلوچی را به کار گیرند. چه

بخواهیم وچه نخواهیم ما "بلوچ" هستیم و نباید خجالت بکشیم.

بر عکس، بر آن باشیم که نه تنها دیگر زبانها را بخوانیم و یاد بگیریم،

بلکه در یادگیری و غنا وشکو فائی فرهنگ و زبان بلوچی تا حد توانمان

عمل کنیم. از مسئولین امر هم بخواهیم که این امرمهم را جدی بگیرند،

چون نابودی یک زبان در واقع مرگ یک ملت است. کاربرد و رشد زبان

بلوچی نه تنها واپسگرائی نیست، بلکه عین شکوفائی و پیشرفت است.


بلوچی مئی وتی شهدئین زبان انت!

برداشت هندوانه در جنوب بلوچستان - زرآباد

شناخت قبایل مکران

 در پس این مهاجرتها وجود تنوع قومی و نژادی  را برای مکران به ارمغان  آورده  است .

در این میان و از بیناین مجموعه قبایل گروهها و قبایل  عربی النسل  توانسته بودند

  برای خود وجه تمایزی  خاص قایل شوند  . این مقاله در پی معرفی  قبایل عربی  مکران است .

 تاریخ بلوچستان  همانند گذشته بسیاری از اقوام با روایت های و یا اشعار  امیخته شده است

   از اشعار  حماسی معروف بلوچی  شعربلوچی  حسب و نسب  سروده  میر جلال خان  است 

که راوی  تاریخ و گذشته قوم بلوچ  را روایت  میکند  این شعر در مجموعه  ای  که توسط

روزرنامه  نگار  انگلیسی لانگ. ایم . دیمزنی  در قرن نوزدهم تحت عنوان

  « بلوچ قدیم شاعری»  در لندن به چاپ رسیده  و توسط   میر خدابخش

مری بجارانی  در دهه 60 قرن بیستم میلادی به  اردو ترجمه شده است .

شعر مزبور  که توسط دیمزنی  متعلق به سالهای 1300  میلادی  تشخیص داده شده است .

شاعر  خود را از  اولاد امیر حمزه معرفی می کند  .

اما مشخص نمیکند منظور وی از امیر حمزه  کدام امیر حمزه است  .

این شعر که ترجمه ان به فارسی چنین است :

« از سرزمین حلب  برخاسته ایم و در پی واقعه کربلا  بسوی ( مکران)  بمپور 

مهاجرت نموده ایم . پس از  ان در سیستان  اقامت کردیم .در  ان زمان

  پادشاه سیستان شمس الدین بود  که رفتاری  دوستانه  با بلوچها داشت .

تا اینکه   بدرالدین  حاکم شد   واو با  بلوچها سر ناسازگاری داشت  .

سردار تمام بلوچها جلال خان همراه با 44 قبیله  از سیستان بسوی  سواحل گرم کیچ رهسپار شدند.»

در این روایت  که داستان  مهاجرت قومی بلوچها به رهبری قبیله رند و لاشار  است 

اشاره ای به هویت عربی  طوایف رند و لاشار  دارد که خواستگاه انانرا

حلب درشامات ( سوریه فعلی)میداند  که در پی مهاجرتی طولانی سرانجام به

مکران  و کیچ رسیده اند . شاعر در پی این روایت 44 قبیله  را همراه 

با قلمرو  و پراکندگی  انها  در مکران مشخص می کند .

پزوهشگر انگلیسی  دیگر  جی . پی. تیت  در کتاب خود  « قدیم بلوچستان» که توسط 

پرفسور انور رومان  به اردو ترجمه شده  ذکر میکند:  بسیاری از قبایل  بلوچ 

علی رغم اطلاق بلوچ بودن  خود را عربی النسل  می دانند . تیت علاوه بر اذهان

بر این مطلب  در طبقه بندی  ساختار اجتماعی مکران  و دسته بندی، قبایل  را

به  4 طبقه یا ذات  تقسیم  می کند  و در بین  ذات یا طبقه اول  دو طایفه گچکی  و بلیده ای

را ذکر میکند  . وی گچکی ها را دارای ریشه هندی  میداند  . اما برای  قبیله بلیده ای 

که قبل از  ظهور  گچکی ها  انها را  حاکم کل مکران می داند هویت عربی قایل است  .

تیت در صفحه  234 کتاب  در باب  تاریخ مکران   ذکر میکند «  تا اوایل  قرن

16 تاریخ مکران پس از  حمله غزنویان  در پرده ابهام  فرو رفته است  و

تا زمان موخر الذکر  که ملوک الطوایف  بر مکران  حاکم  بودند  و لغت ملک   

از  کلمه عربی به معنای  حاکم  گرفته شده است  . در این دوره قبیله  بلیده ای

نمایان ترین قبیله بود  . قبیله بلیده ای توانستند  ملوک الطوایف را شکست داده 

و کل بلوچستان  را متحد نمایند  و تحت سیطره خود قرار دهند.  .» تیت  به

نقل از راس  روایت میکند«  براساس تحقیقات راس خاطره بعضی از سرداران 

این قبیله تا اینک  نیز در خاطر ه مردم کیچ موجود است  و پیر مردان  مکران 

دوره حکمرانی  شاه بلار(بلال)  بلیده ای  را به یاد  می آورند  که بر یک 

قلمرو وسیع شامل کل ( از بیله و جهلاوان   در شرق تا فنوج وگه  در غرب )

مکران حکومت می کرد . راس این موضوع را در سال 1868 میلادی ذکر میکند  و

این   مسجل است  که شاه بلار(بلال) در حدود  سال 1729 بر سر اقتدار بود .

این دوره همزمان است باسلسله جنگهای ایران و افغان  اما ده سال بعد  اقتدار بلیده ای  ها

توسط گچکی ها خاتمه داده می شود.»

 تیت با قراردادان  بلیده ای ها  جزء ذات اول و برتر مکران قبیله بلیده ای را  دارای هویت

عربی  و عرب النسل ذکر میکند 

تیت با لیست کردن قبایل  و طوایف مکران  به ذاتهای  مختلف  از بین ذات و طبقه دوم

  قبیله رند رانیز  جزء قبایل عرب ذکر میکند  و یاد اور میشود  انان یک شاخه 

از قبیله رند  ساکن  کچی هستند .وانان خود را عرب النسل  می دانند  و در مکران

غربی  درناحیه مند( نزدیک مرز ایران و پاکستان)  سکنی دارند  و از مالیات  

عوارض حکومتیمعاف هستند  و به تمرد  از قانون معروف  و موجب ترس و وحشت

  قبایل قانونمند  همسایه را فراهم نموده اند  تیت علاوه بر رندها  قبیله نوشیروانی ،

هوت  ومیر واری را  نیز در طبقه  (ذات)  دوم قرار می دهد .

تیت علاو بر این دو  قبیله فقط یک قبیله  را از قبایل مکران  دارای ریشه عربی می داند

  و ان قبیله شه زاده یا شیخ زاده  است  تیت این قبیله را در طبقه (ذات) سوم  قرار میدهد.

تیت یاداور می شود « شه زاده  از قبایل خوش کردار  و با سلیقه  هستند  نسلا" عرب بوده

و و اول در سند ساکن بوده اند  و سپس به مکران مهاجرت کرده  و در جیونی  و دشت  مقیم شده اند .

در بلوچستان ایران  در باهو سکونت اختیار کرده اند. 

وسعت آن 187052 كيلومتر مربع، سيستان 15197 كيلومترمربع و بلوچستان 172305 كيلومتر مربع است. اين استان بيش از 11% از وسعت كل كشور را در بر مي‌گيرد و از شمال به استان خراسان، از غرب به استان كرمان و هرمزگان و از جنوب به درياي عمان، از مشرق با افغانستان و پاكستان محدود است.كوه‌هاي سيستان و بلوچستان جزء رشته‌ي كوه‌هاي مركزي ايران است، بلندترين نقطه‌ي آن در كوه تفتان داراي 4042 متر ارتفاع و پست‌ترين منطقه آن در كناره‌هاي درياي عمان قرار گرفته و شامل ناهمواري‌هاي مشرق چاله لوت و ارتفاعات ديواره شرقي چاله جازموريان است.پهنای كوهستان از شمال به جنوب افزايش مي‌يابد و در فاصله ايرانشهر، كوهک، شامل دو قسمت كوه‌های سيستان و كوه‌های بلوچستان به بيشترين حد می‌رسد.

آب و هوای استان از نوع آب و هواي بياباني است. حداكثر دمای سالانه آن بالاي 40 درجه سانتی‌گراد است. زاهدان سردترين و ايرانشهر گرم‌ترين شهرهای استان است. نوسانات رطوبت، وجود بادهاي موسمی همچون بادهاي معروف به "صد و بيست روزه" و "باد هفتم" يا "گاوكش" و ريزش جوي و اختلاف دما در 24 ساعت به استثنای نواحي معتدل سواحل درياي عمان، شرايط خاص اقليمي، پوشش گياهي، جانوري، مناظر بديعي را به وجود آورده است.
 

گالری تصاویر

پایگاه الکترونیکی اداره کل میراث استان سیستان و بلوچستان